Toespraak BCF-voorzitter

Wednesday 31 January 2018

Hoogedelgestrenge Heer Commissaris van de Koning, Waarde Beschermheer, geachte Hoogheden, bestuurders en ander volk,
Dit jaar een vroege carnaval. Met de oliebollen net achter de kiezen en hier en daar nog een op te ruimen kerstboom en vooral nog her en der verspreid liggende dennennaalden is het feest der feesten dit jaar wel erg vroeg. Voor de rekenkundigen onder ons, dit jaar twee weken eerder dan in 2017 en zelfs drie weken eerder dan volgend jaar. Maar…het houdt ons niet tegen. Het carnavalsfeest ‘kumt zo ut gaot’ zegt de Brabander en of we er nou drie dagen Bavariaans vrij voor krijgen of niet, we zijn er allemaal bij. En beschermheer, met volle overgave zijn de hoogwaardigheidsbekleders, die straks weer in drie dagen goed moeten maken wat uw burgemeesters in 362 dagen weten hebben weten te versjteren, in vol ornaat aanwezig bij uw kennismakingspartij.
Vastenavond/carnaval, het is een eeuwenoud feest, zo gegroeid uit vele gewoonten en gebruiken uit verschillende culturen en in verschillende tijden, van heidense winterrituelen tot kerkelijk vastenfeest en van burgerlijk omkeringsfeest tot het gemeenschapsfeest wat het nu is. Een vooral lokaal gericht festijn van parodiërende humor en gein, vol van creativiteit en inventiviteit, feest van emotie, van kleur, verkleedpartijen, zang, dans, ontmoeten, een vette hap en een beetje drank. Een feest van uitgelatenheid waar we ook anderen in willen laten delen, want Brabanders zijn vóóral gastvrij en hebben geen bezwaar dat anderen hun cultuur en hun gewoontes verrijken. Een enquête van Omroep Brabant toont aan dat men hier, in tegenstelling tot andere delen in ons land, nauwelijks bang is het verpesten van de Brabantse cultuur. Maar…zo vindt de Brabander, dan dient men zich wel aan te passen aan de lokale feestviering. We zijn per slot van rekening geen toeristische trekpleister. Wij verkleden ons, zoals o.a. te Volendam, niet voor de toerist maar ´veur ons eige´. Ofschoon in een lossere sfeer gelden ook met carnaval de normale fatsoensregels en dat wordt door de bezoekers niet altijd even goed begrepen. Wij allen hebben de taak om daar het voorbeeld te geven en de niet-kenner achteloos mee te nemen in de feestelijke geheimen van een geheimloos feest. Wie komt is welkom, maar dient zich wel aan te passen.
Carnavalvieren is een traditionele aangelegenheid. Maar we moeten ons blijvend realiseren dat tradities levende organismen zijn en voort deinen op de ontwikkeling van de samenleving.  ‘Een traditie‘, stelde de Franse auteur Maurice Druon ooit,   ‘is slechts een vooruitgang die geslaagd is ‘.  En om geslaagd te blijven moeten we evolueren. In de 19e eeuw is in verschillende plaatsen het plan ontstaan om het carnaval te veredelen en op die manier te behouden. We moeten blijven oppassen dat het spel en de gebruiken die we toen hebben gecreëerd volgens de toen geldende maatstaven, niet laten fossiliseren in een conservatief festijn dat onbegrijpelijk dreigt te worden voor onze kinderen en kindskinderen. Zoals al uzelf al, beschermheer, in uw bijbaan van Commissaris van de Koning, in de nieuwjaarsbijeenkomst heeft gesteld ‘als je even niet oplet dan is de samenleving zo veranderd, dat je de boel hebt gemist’ en ‘bescherm vooral door te ontwikkelen’. Het carnavalsfeest dient zich dus steeds weer aanpassen aan de gewijzigde maatschappij, alleen dan heeft het toekomst. Een genderneutrale risicoloze duurzame Vastenavondviering ligt in het verschiet maar wie dat nog gaat meemaken, wij, denk ik, nog niet.
Maar ook de samenleving zelf heeft een taak om het feest der feesten door te kunnen geven, namelijk om de voorwaarden voor Brabants volksfeest nummer 1 op een aanvaardbaar niveau te houden. Ik heb het vorig jaar al eens gesteld: De regulering van overheidswege, die steeds meer optreedt als een risicobeheerser en die beoogt om zo langzamerhand elk incident uit te sluiten wordt steeds nijpender. In de grote steden is het al noodzakelijk om deskundigen in te huren om de bijna vuistdikke calamiteitenplannen in te kunnen vullen daar waar men vroeger een of twee viltjes voor nodig had. Opgeleide medewerkers moeten worden ingehuurd om de stoeten te begeleiden. De veiligheidsmaatregelen rondom de bezoeken van onze carnavalsprinsen en - prinsessen volgen bijna die van het Koninklijk Huis op de voet. En natuurlijk, de samenleving is minder veilig geworden en er gebeuren gekke dingen in de wereld maar proportioneel moeten er ook andere mogelijkheden zijn om de voorkomen dat carnavalvieren een onbetaalbare en onmogelijke zaak gaat worden.
Een andere uitdaging doemt op en dat is de aanwas en het behoud van voldoende vrijwilligers. Uzelf, Beschermheer, heeft, tezamen met Gedeputeerde Henri Swinkels, de aanzet gegeven om daar te gaan zoeken naar oplossingen, tezamen met de andere koepelorganisaties in Brabant. We hopen die te vinden. Wij doen ons best zoals we dat afgelopen jaar hebben gedaan door onze leden te betrekken bij de opzet van calamiteitenplannen, veiligheid in de bouwhal en omgang met lokale besturen. En de leden weten dat zij samen een organisatie bezitten die hen kan helpen bij uitdagende vragen, of dat tenminste probeert. De kleine groep van zo´n vijf aangesloten organisaties is uitgegroeid tot een organisatie van zo’n 90 leden. We verwelkomen er dit jaar maar liefst negen: De Uilen uit Empeldonk (Erp), De Knöllekes uit Knöllekesland (Boekel), De Pieperknallers uit de Erpelkuul (Escharen) De Bergkneuters uit Bergkneuterrijk (Handel), De Oggelvorsen uit Oggelvorsenpoel (Esch), De Bokken uit Bokkenriek (Sint Hubert), De Doordouwers uit Waoterrattenrijk (Lithoijen), De Ballefrutters uit Ballefruttersgat (Goirle) en Stichting Karnaval Steenbergen uit Strienestad (Steenbergen). Ik heet ze, mede namens onze bescherm- en gastheer hartelijk welkom.
Die groei ziet u nu hier voor u. Ik heb u, beschermheer, al eens gecomplimenteerd met uw vooruitziende blik om van de balie in de ontvangsthal een bar te maken. Ik denk dat het tijd wordt om de volgende stap te zetten en de bierleidingen aan te sluiten want die zaal dient op korte termijn erbij betrokken te worden. Beschermheer, beste Wim van de Donk, wij danken u weer voor deze ontvangst, uw gloedvolle betoog het lenen van uw hals om daarom de vele onderscheidingen om te hangen en wensen u, maar vooral ook de in ongeduld trappelende hoogheden en aanwezigen een geweldige, veilige en vooral humorvolle Vastenavond-carnaval toe.